Fedasil heeft richtlijnen uitgewerkt voor de opvang van verzoekers internationale bescherming (asielzoekers) om de verdere verspreiding van het coronavirus in te dijken. Die richtlijnen worden gebundeld in een vademecum  dat telkens bijgewerkt wordt. Laatset versie is het Vademecum Fedasil versie 28 van 8 juli 2022. In het vademecum wordt ook verwezen naar de verschillende vindplaatsen van meertalig communicatiemateriaal om bewoners te kunnen informeren en sensibiliseren.

Daarnaast heeft Fedasil een apart Vademecum over de vaccinatie opgesteld (Vademecum Vaccinatie Fedasil versie 8 van 17 maart 2022). 

Hier lees je meer over:

  • Aanmeldcentrum open
  • Opvang en OCMW-steun voor verzoekers internationale bescherming
  • Vrijwillige terugkeer en terugkeerloketten - Uitgeprocedeerde LOI-bewoners

Zie ook OCMW's: organisatie hulpverlening met onder meer FAQ van de POD MI over dringende medische hulp en Mediprima.

Zie ook Materiële opvang voor algemene informatie over de opvang van verzoekers internationale bescherming (asielzoekers). Je vindt er ook een aantal instucties van Fedasil en VVSG-nota's.

Aanmeldcentrum open

Het Aanmeldcentrum voor verzoekers internationale bescherming (asielzoekers) in het Klein Kasteeltje is in principe open. Verzoekers internationale bescherming kunnen zich elke werkdag om 8u30 aandienen om hun verzoek internationale bescherming (asielaanvraag) te doen. Het aanmeldcentrum bevindt zich in de Passendalestraat 2, 1000 Brussel (de achteringang van het Klein Kasteeltje). Ook de interviews bij de Asieldienst van de Dienst Vreemdelingenzaken (DVZ) worden georganiseerd.

Het Infopunt is momenteel gesloten door de overbezetting van het opvangnetwerk. 

Opmerking: Door de hoge bezettingsgraad in het opvangnetwerk kan niet gegarandeerd worden dat iedere verzoeker IB zijn verzoek kan indienen de dag dat hij of zij zich aanbiedt aan het aanmeldcentrum. Check de website.

Opvang en OCMW-steun voor verzoekers internationale bescherming

Beheer opvangnetwerk - Rol LOI - Verlenging opvang LOI

Om de verspreiding van het coronavirus in te perken en geen populaties te mengen, werd het aantal transfers binnen het netwerk tijdelijk beperkt. Momenteel zijn alle types transfers binnen het opvangnetwerk in principe mogelijk. Of een transfer effectief kan, hangt af van de gezondheidssituatie in zowel de uitsturende als ontvangende opvangstructuur (met of zonder Covid-19) alsook van de beschikbare plaatsen (hoge bezettingsgraad). Semi-collectieve LOI (gemeenschappelijke delen = keuken/sanitair) worden daarbij beschouwd als een collectief opvangcentrum. Lees meer details in het vademecum.

De maatregelen die voor iedereen gelden, zijn uiteraard ook van toepassing op de LOI-bewoners. Essentieel is het informeren en sensibiliseren van de LOI-bewoners zodat zij de coronamaatregelen kennen en naleven. Eventuele problemen kunnen met de regiomedewerkers van Fedasil besproken worden. Hier vinden jullie communicatiemateriaal in verschillende talen. Zie ook het vademecum voor info over meertalig communicatiemateriaal.

De uitstroom uit de LOI verloopt mogelijks door de coronamaatregelen. Fedasil zal elke aanvraag tot uitstel van vertrek (gewoon of uitzonderlijk) analyseren op basis van de exacte situatie van de bewoner, desgevallend rekening houdend met de periode van inperkingsmaatregelen. De aanvraag moet voldoende onderbouwd zijn met uitleg over wat er wel of niet is bereikt en wat er nog moet gebeuren in het kader van de transitie. Het LOI moet ook meegeven of de persoon deel uitmaakt van een risicogroep van Covid, in quarantaine of isolatie is, in het ziekenhuis is opgenomen, enz… zodat Fedasil daar ook rekening mee kan houden.

In een aparte brief aan de LOI deelt Fedasil mee dat er momenteel voor Fedasil geen aanleiding is om het beleid rond transitie (2 maanden, maximaal 2 keer verlengbaar met telkens 1 maand) te wijzigen, maar dat Fedasil in uitzonderlijke gevallen en indien voldoende gemotiveerd, een 3de uitstel kan toestaan. Als Fedasil geen verlenging van de materiële opvang meer toestaat, moet de LOI-plaats geschorst worden. De bewoner heeft dan recht op maatschappelijke integratie (leefloon) als erkend vluchteling of subsidiair beschermde vreemdeling (mits de andere toekenningsvoorwaarden ook vervuld zijn). 

Verzoekers IB die het opvangcentrum verlaten met maaltijdcheques

Om de bezettingsgraad in het opvangnetwerk naar beneden te halen, kunnen bewoners onder bepaalde voorwaarden het opvangcentrum verlaten met maaltijdcheques (per 2 weken 140 euro/volwassene of NBM en 60 euro/kind). De betaling stopt bij het einde van het recht op opvang of de re-integratie in het opvangnetwerk. Re-integratie kan enkel op het einde van een betalingsperiode. Er is geen garantie op een toewijzing aan het oorspronkelijk opvangcentrum. Als er iets misgaat, bijvoorbeeld een relatiebreuk of de familie kan de verzoeker IB niet meer opvangen, kan de bewoner die nog recht op opvang heeft wel terug naar een opvangcentrum gaan maar dat kan dus een ander centrum zijn dan dat van waaruit hij vertrokken is. De verzoeker IB (behalve de NBM die behouden hun toewijzing) krijgt een code 207 no show tijdens het verblijf buiten het opvangcentrum. Dat geldt zowel voor bewoners die nog willen vertrekken als voor bewoners die al vertrokken zijn (Lees meer in de Instructie van Fedasil). Zie ook de beslissing einde recht toekenning maaltijdcheques.

Zolang deze verzoekers IB nog een lopende asielprocedure (check code 206) en een (geldige) code 207 no show hebben, hebben zij geen recht op OCMW-hulpverlening (artikel 57ter OCMW-wet). Lees meer in de Fiche Maaltijdcheques van Fedasil. Als zij een positieve beslissing van het CGVS of de RVV krijgen, ontvangen zij meteen maaltijdcheques voor de gebruikelijke transitieperiode van 2 maanden (560 euro/volwassene en 240 euro/kind). De code 207 (al dan niet no show) is niet meer geldig vanaf de beslissing tot toekenning van het statuut internationale bescherming. Als erkend vluchteling of subsidiair beschermde vreemdeling hebben zij recht op maatschappelijke integratie (leefloon) indien ook de andere toekenningsvoorwaarden vervuld zijn. De maaltijdcheques zijn in dit geval geen vrijgesteld bestaansmiddel. (Opmerking: De maaltijdcheques toegekend aan een bewoner van een opvangcentrum die een positieve beslissing kreeg en die ervoor kiest om de transitie naar OCMW-hulp te doen met cheques i.p.v. via een LOI, zijn wel een vrijgesteld bestaansmiddel. Zie de Instructie Fedasil Transitie naar OCMW van 3 april 2020 (in werking 10/04/2020).) De regels voor het bepalen van de categorie en het aanrekenen van de bestaansmiddelen bij samenwoonst blijven van toepassing. De POD MI raadt aan om het element “de huishoudelijke aangelegenheden gemeenschappelijk regelen” tijdens deze crisisperiode soepel te analyseren alsook soepel om te gaan met de mogelijkheid om bij samenwoonst de bestaansmiddelen aan te rekenen. Zie ook punten 9.1, 9.2 en 9.3 van de FAQ van de POD MI.

Vrijwillige terugkeer en terugkeerloketten - Uitgeprocedeerde LOI-bewoners

Vrijwillige terugkeerreizen zijn moeilijk te organiseren naar sommige bestemmingen ten gevolge de nationale en internationale maatregelen tegen de verspreiding van het coronavirus.

De teams van Fedasil, IOM en Caritas International blijven ondersteuning bieden aan personen die wensen terug te keren naar hun land van herkomst. Migranten en maatschappelijk werkers kunnen voor alle info bellen naar het gratis nummer 0800 32 745 dat elke dag bereikbaar is van 9u tot 12u30 en van 13u30 tot 16u.

De terugkeerloketten van Fedasil werken zijn open op afpsraak en werken met respect voor de veiligheidsmaatregelen tegen Covid-19. Voor een afspraak bellen naar het gratis nummer 0800 32 745, elke werkdag van 9u tot 12u30 en van 13u30 tot 16u. De terugkeerconsulenten beslissen of een fysieke afspraak al dan niet nodig is in functie van bestemming, complexiteit van het dossier, enz. Hier vind je de terugkeerloketten en -partners in België.

LOI-bewoners die een uitwijzingsbevel (meestal een bijlage 13quinquies) krijgen, kunnen een verlenging van hun bevel aanvragen bij de DVZ door een gemotiveerde aanvraag te sturen naar return@ibz.fgov.be (artikel 74/14 Wet 1980). Lees meer in de Nieuwsbrief van het Agentschap Integratie en Inburgering. Er kan ook een aanvraag tot verlenging van de materiële opvang omwille van onmogelijke terugkeer of buitengewone omstandigheden ingediend worden (artikel 7, §2, 3° of §3 Opvangwet). Zolang er geen antwoord van de DVZ is en zolang er geen antwoord van Fedasil is, blijft het recht op opvang in principe behouden.

Indien de LOI-bewoner niet naar de toegewezen open terugkeerplaats is gegaan, moet de bewoner het LOI verlaten bij het verstrijken van de bijlage 13quinquies. Als de LOI-bewoner weigert het LOI te verlaten, is er ook nog de piste om een uithuiszetting bij de vrederechter aan te vragen. In dat geval is er nog 40% betoelaging van de LOI-plaats (zie punt 1.2.5. van de Instructie Beheer LOI en LOI-subsidie).

Bepaalde uitgeprocedeerde LOI-bewoners kunnen geen gevolg geven aan het betekende uitwijzingsbevel (meestal bijlage 13quinquies) omdat er niet gereisd kan worden naar bestemmingen buiten de EU. Dat kan een situatie van overmacht zijn. De beperking van de maatschappelijke dienstverlening tot dringende medische hulp (artikel 57, §2 OCMW-wet) wordt door de rechtspraak niet toegepast bij (medische) overmacht. Indien de uitgeprocedeerde LOI-bewoner een beroep indient bij de arbeidsrechtbank tegen een door het OCMW geweigerde hulpvraag, bestaat bijgevolg de kans dat het OCMW veroordeeld wordt tot steunverlening. 

Opmerking: Ook voor justitie zijn er coronamaatregelen. Het opstarten van een procedure uithuiszetting bij de vrederechter alsook het indienen van een beroep bij de arbeidsrechtbank kan bijgevolg anders dan anders verlopen. De concrete aanpak verschilt per arrondissement. Meer informatie moet dus opgevraagd worden bij de rechtbank. Lees meer op de website van de Hoven en Rechtbanken.