Tien klimaatacties die werken

Klimaatacties vormen een samenspel van consumenten, bedrijven en overheden. Uiteindelijk heeft de overheid de sleutel van de  klimaatoplossing in handen. ‘Het is aan ons om die gericht aan te jagen,’ stelt klimaatexpert en historicus Pieter Boussemaere. Met Tien klimaatacties die werken schreef hij een wetenschappelijk gefundeerde leidraad die de focus weer scherp stelt op wat er echt toe doet voor het klimaat. Lokaal vat de acties overzichtelijk samen.

Kennis van de gevolgen van de klimaatopwarming vergroot de bezorgdheid, maar leidt niet noodzakelijk tot actie. Wat wel fundamenteel is om tot gericht handelen te komen, is een goed begrip van de oorzaken (menselijke activiteit die extra uitstoot van broeikasgassen teweegbrengt) en van de oplossingen op mensenmaat.

Praat erover. Leg de nadruk op de oplossingen: de opwekking en het gebruik van hernieuwbare energie. Heb het over de nabijheid en over de mensen: mensen liggen wakker van tastbare veranderingen in de achtertuin, zoals sneeuwzekerheid in de paasvakantie of bosbranden in vakantiegebied. En praat over je gemeenschappelijke waarden of interesses.

‘Herinner politici aan het klimaatakkoord van Parijs 2015 en leg hun de juiste oplossingen voor,’ zo moedigt Boussemaere ons aan. De kern van de oplossing is eenvoudig: voorzien in voldoende productie en opslag van hernieuwbare, koolstofarme energie, en efficiënt omspringen met die energie zodat de vraag beheersbaar blijft.       

Kies voor echte groene stroom, liefst via een lokaal bedrijf. Door de bestaande handel in GvO-certificaten (Garanties van Oorsprong) is de ‘groene stroom’ van je leverancier niet noodzakelijk ook echt groen. Nog beter is het dus om je eigen groene stroom op te wekken, alleen of samen met anderen.

Zonnestroom van eigen dak is de goedkoopste vorm van elektriciteitsopwekking. 

Vervang alle gloei- en halogeenlampen door ledverlichting. De investering verdient zichzelf in één tot drie jaar terug. Kies altijd voor apparaten met een laag energieverbruik, te herkennen aan energielabel A+++. Verkoop oude vriezers, koelkasten en wasdrogers niet of geef ze niet weg: laat ze recycleren en vervang ze door een superzuinig model. Kleine apparaten kun je wel wegschenken of laten herstellen.   

Transport bepaalt voor een vijfde tot een kwart de klimaatafdruk van de gemiddelde Vlaming. Wie afstand doet van een eigen auto, heeft nog de opties van autodelen, openbaar vervoer of elektrisch fietsen. Maar aangezien auto’s (en bussen en vrachtwagens) niet zullen verdwijnen, is het vooral zaak over te schakelen op fossielvrij vervoer.  

Beperk in eerste instantie het aantal vliegreizen. Vlieg je toch, kies dan een vliegmaatschappij met de zuinigste toestellen en leg jezelf vrijwillig een vervuilersbelasting op per vlucht, bijvoorbeeld via www.atmosfair.de/en. Is varen beter? De scheepvaart is momenteel goed voor 2 à 3 procent van de uitstoot van broeikasgassen.  

Omdat er zoveel isolatiemogelijkheden zijn, win je het best vooraf objectief advies in. Daarvoor kun je – in veel gevallen ook gratis – terecht bij de energiehuizen en bij tal van gemeentelijke, provinciale en publiek-private initiatieven. Een goed startpunt is www.energiesparen.be, ook www.mijnbenovatie.be geeft nuttige info.

Na het isoleren komt het erop aan een koolstofarme verwarmingsbron in huis te halen, een zonder olie of gas dus. Wie kan, laat zijn woning aankoppelen op een warmtenet op basis van restwarmte of geothermie. Warmtenetten (op restwarmte) zijn op zich niets nieuws. Sommige wijken in Brugge of Gent maken er al jaren gebruik van.

Plantaardige voedingsmiddelen belasten het klimaat (en het milieu) het minst. Veganistisch eten levert de grootste winst op, maar ook consequent het vlees van herkauwers vermijden levert al een aanzienlijke bijdrage. Veeg je naast herkauwers ook zoveel mogelijk zuivelproducten (vooral kaas) van tafel, dan verklein je je klimaatafdruk met 5 tot 6%.